Ίνδαλμα!

Kάποιοι άνθρωποι συνηθίζουν να έχουν κάποιους άλλους ανθρώπους ως πρότυπα (είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα), που τους εμπνέουν και που επιθυμούν να τους ομοιάσουν, που τους θαυμάζουν...
Αυτούς, λοιπόν, τους ονομάζουμε "ινδάλματα".

                

Τί σημαίνει όμως η λέξη "ίνδαλμα"; Από πού προκύπτει;

Το αρχαίο ελληνικό ρήμα "ἰνδάλλομαι" σημαίνει "ομοιάζω με,  φαίνομαι όμοιος με".

Στην "Οδύσσεια" του Ομήρου στην ραψωδία Γ, στ. 246 συναντάμε την φράση: "ἀθάνατος ἰνδάλλεται εἰσοράασθαι" = ομοιάζει με τους αθανάτους στην όψη.

                     

Στον Αριστοφάνη στην κωμωδία "Σφῆκες" στον στ. 188 συναντάμε την φράση: "ἰνδάλλεται ὁμοιότατος κλητῆρος" = φαίνεται όμοιος με κλητήρα.

Η κατάληξη -μα φανερώνει "το αποτέλεσμα μιας ενέργειας".

Άρα, το ίνδαλμα είναι η μορφή, η εικόνα, το ομοίωμα, αυτό που βλέπω και θέλω να φαίνομαι όμοιος με αυτό!

Προσοχή στην επιλογή των ινδαλμάτων μας λοιπόν...

* Έχετε σκεφθεί ποτέ πως η καλύτερη επιλογή ινδάλματος είναι η εκδοχή του ΔΙΚΟΥ ΣΑΣ ανώτερου εαυτού...; *

                                                                             Eλένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

Ταλαντεύσου στην Σπείρα...

Η σπείρα είναι ένα σχήμα σπουδαίο, που το συναντούμε παντού στην Φύση: στα σαλιγκάρια, στους γαλαξίες, στο αυτί μας, στα κοχύλια, στο δέρμα των δαχτύλων μας...

Γνωστή είναι και η "Σπείρα του Αρχιμήδη"- ή αλλιώς "επίπεδη έλικα" - με την οποία ο σπουδαίος εφευρέτης κατάφερε να περιγράψει τον τετραγωνισμό του κύκλου χωρίς κανόνα και διαβήτη.

Το σχήμα βέβαια ήταν γνωστό από τα προϊστορικά χρόνια, καθώς το εντοπίζουμε και στην τοιχογραφία με τις πολύχρωμες σπείρες στο Ακρωτήρι της Θήρας.

Γνωστή είναι, επίσης, και η ακολουθία του Fibonacci, η σχηματική απεικόνιση της οποίας μας δίνει μια σπείρα.

Ας αναζητήσουμε, όμως, την ετυμολογική προέλευση της λέξεως: 

Η αρχαία ελληνική λέξη "σπεῖρα" συνδέεται με το ρήμα "σπείρω", που σημαίνει 1."σπέρνω σπόρο" 2. "σπέρνω παιδιά, γεννώ" 3. "διασκορπίζω, διαδίδω, εξαπλώνω, επεκτείνω".

Από το ρήμα "σπείρω" προκύπτει και η λέξη "σπέρμα": 1. σπόρος των φυτών και σπέρμα των ζώων και 2. μεταφορικά λέγεται για το σπέρμα, την πρώτη αρχή, την προέλευση, το αρχικό σημείο του οποιουδήποτε πράγματος. Είναι, επίσης, ο γόνος, η φυλή, καταγωγή , η γενιά.

Άλλες ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ελληνικής είναι η σπορά, ο σπόρος, το σπαρτόν, η διασπορά και η πανσπερμία (πᾶν + σπέρμα).

*[Σύμφωνα με την "θεωρία της Πανσπερμίας", η ζωή στην Γη προέρχεται από μικροοργανισμούς που έφτασαν από το διάστημα και εξελίχθηκαν.]

Διαπιστώνουμε, λοιπόν, μια σύνδεση ανάμεσα στην σπείρα και στο σπείρω = επεκτείνω... Μια σύνδεση ανάμεσα στην σπείρα και στο σπέρμα = προέλευση...

Τι μπορεί να είναι αυτό που τα συνδέει...; 

Ας θυμηθούμε σε αυτό το σημείο την ελικοειδή - σπειροειδή μορφή του DNA ( έχει συνήθως την μορφή διπλής έλικας). 

Όπως γνωρίζουμε, τo DNA είναι ένα νουκλεϊκό οξύ που περιέχει τις γενετικές πληροφορίες που καθορίζουν την βιολογική ανάπτυξη όλων των κυτταρικών μορφών ζωής και των περισσοτέρων ιών.

Ας θυμηθούμε, επίσης, την ελικοειδή-σπειροειδή μορφή του Κηρυκείου του Ερμή...

...και ας κάνει ο καθένας από εμάς τους συνειρμούς και την έρευνά του.

Μέχρι να εντοπίσουμε το ἔτυμον, το αληθές, ας εμπνευστούμε από τους Tool, που μας προτρέπουν να "ταλαντευτούμε στην σπείρα"..."swing on the spiral" ...

                              

Ευχαριστώ θερμά τον φίλο μουσικό και συγγραφέα του βιβλίου "Ιπποκράτειος Ρεφλεξολογία", Γρηγόρη Δρακόπουλο, για την πολύτιμη αρωγή του.

                                                                                Ελένη - Ωρείθυια Κουλιζάκη

"Exit" όπως... "ἐξιτ-ήριον"!

Το "εξιτήριο" είναι το έγγραφο που παρέχεται στον ασθενή, όταν φεύγει από τον χώρο του νοσοκομείου.
Προέρχεται από το ρήμα "ἔξειμι" < ἐξ + εἶμι : πηγαίνω.

Πασιφανής είναι η ομοιότης της αγγλικής λέξεως "exit" με την λέξη "εξιτ-ήριο".


Ενώ το "εξιτήριο" προσφέρει πρόσβαση προς τα έξω (ἐξ), το "εισιτήριο" παρέχει πρόσβαση "εἰς": σε κάποιο μέρος.

Στην Προστακτική έγκλιση του Ενεστώτα Ενεργητικής Φωνής, το ρήμα "εἶμι" μας δίνει τον τύπο:
 "ἴτ-ω" (ας έρθει!) και "ἴτ-ε" (ελάτε!), τον οποίο συναντάμε και στον παιάνα των Ελλήνων στην ναυμαχία της Σαλαμίνας:

"Ὦ παῖδες Ἑλλήνων ἴτε,

ἐλευθεροῦτε πατρίδ', ἐλευθεροῦτε δὲ

παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τέ πατρῴων ἕδη,

θήκας τε προγόνων,

νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών."

Εμπρός, γιοί των Ελλήνων,

Ελευθερώστε την πατρίδα,

Ελευθερώστε τα παιδιά σας, τις γυναίκες σας,

Τους βωμούς των θεών των πατέρων σας

Και τους τάφους των προγόνων σας:

Τώρα είναι ο αγώνας για τα πάντα.

Από το ρήμα "εἶμι" έχουμε και τις λέξεις: "ἰόν"= αυτό που πηγαίνει (μετοχή Ενεστώτα, ουδέτερο γένος), "ανιόν", "κατιόν", "προϊόν" <πρό + ἰόν, "ἐξ-ίτ-ηλος" και "ἀν-εξ-ίτ-ηλος" : ( "α" στερητικό), "προσ-ιτ-ός" < πρός + εἶμι.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η λέξη "ἰός", που σημαίνει "βέλος"... = ίσως "αυτό που έρχεται / θα έρθει"...;;;

Ένα, άλλωστε, από τα επίθετα της θεάς Αρτέμιδος, της θεάς της θήρας, ήταν "Ἰοχέαιρα" < ἰός + χέω: σκορπίζω = αυτή που σκορπίζει τα βέλη της.

                                       

"Ἰός" ονομάζεται και το δηλητήριο, ίσως γιατί στα αρχαία χρόνια συνήθιζαν να βάζουν δηλητήριο στις άκρες των βελών τους. Αρχικά εγράφετο "FIOΣ" με το γράμμα "βαῦ" (η προφορά του έδινε συνήθως ήχο ανάμεσα σε β και φ) ή αλλιώς "δίγαμμα" , καθώς μοιάζει με διπλό γάμμα.

Ο Ηράκλειτος μας δίνει την υπέροχη φράση: "Τοῦ βιοῦ οὔνομα βίος, ἔργον δὲ θάνατος" : "του τόξου το όνομα είναι ζωή, το έργο του όμως είναι ο θάνατος" φανερώνοντάς μας με τον κάλλιστο τρόπο, ως συνήθιζε, την αρμονία και ενότητα των αντιθέτων...

                               

                                                             Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

"Επιπόλαιο με λες..."

Επιπόλαιος ονομάζεται ο "επιφανειακός" άνθρωπος, καθώς η αρχαία ελληνική λέξη ἐπιπολή σημαίνει "επιφάνεια" (ἐπί: πάνω σε + πολέω: περιφέρομαι).

Γι' αυτό τα επιφανειακά τραύματα τα ονομάζουμε "τραύματα επιπολής".

Όταν την λέξη την χρησιμοποιούμε σε γενική πτώση (τῆς ἐπιπολῆς) ως επίρρημα σημαίνει "φανερά, σαφώς". Αυτό είναι εύλογο, καθώς ό,τι είναι στην επιφάνεια είναι και φανερό, άρα, και σαφές.

"Επιπολική Γεωμετρία" ονομάζεται και η γεωμετρία που αναφέρεται στην στερεοσκοπική όραση.

"Ἐπιπολαί" είναι, επίσης, το τοπωνύμιο για μια πόλη έξω από τις Συρακούσες, την οποία αναφέρει ο Θουκυδίδης και η οποία φαίνεται να είναι πράγματι στην επιφάνεια, δηλαδή πάνω από τις άλλες πόλεις.

                                                                Ἐπιπολαί

Η Επιπολή, τέλος, ήταν η μόνη γυναίκα που έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο ντυμένη ως άντρας. Για την πράξη της αυτή λιθοβολήθηκε όταν την κατάλαβαν... Ἰσως το όνομά της φανερώνει την... επιπολαιότητά της... ή απλά το γεγονός ότι έγινε...φανερή κάποια στιγμή (ἐπιπολῆς). Ως γνωστόν, τα αρχαία ελληνικά ονόματα δεν εδίδοντο τυχαία, αλλά αντιθέτως προσδιόριζαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ατόμου.

Ο επιπόλαιος άνθρωπος, επομένως, μπορεί να είναι... επιφανειακός... αλλά είναι και... φανερός και σαφής... Γιατί, ως γνωστόν, τα πάντα έχουν δύο όψεις.

                                         Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

Ετυμολογία της... ετυμολογίας!

"Ἐτεός" είναι ο αληθής, ο γνήσιος.

Οι πρόγονοί μας όταν ήθελαν να πουν "αλήθεια (είναι);" έλεγαν "ἐτεόν (ἐστί);"

"Ετεόκρητες" ονομαζόντουσαν οι αληθινοί, οι γνήσιοι, οι ιθαγενείς και αυτόχθονες αρχαίοι Κρήτες.

"Ἐτάζω" σημαίνει "δοκιμάζω, ερευνώ, εξετάζω" (οδεύω, δηλαδή, προς την αλήθεια). Άλλωστε, "εξετάζω" = ἐξ + ἐτάζω.

"Ἔτυμος" είναι ο αληθής, ο γνήσιος και "ἔτυμον" το αληθές.

"Ετυμολογία", λοιπόν, είναι ο λόγος περί του ετύμου. Η ετυμολογία μας αποκαλύπτει τα αληθή γνωρίσματα και χαρακτηριστικά των πραγμάτων, των ιδεών και των ονομάτων. 

Το ζήτημα της ετυμολογίας και της ορθότητος των ονομάτων εξ-ετάζουν ο Σωκράτης, ο Κρατύλος και ο Ερμογένης στο έργο του Πλάτωνος "Κρατύλος".

Σήμερα χρησιμοποιούμε και την λέξη "ετυμηγορία" = ἔτυμος + ἀγορεύω: ομιλώ δημοσίως -> λέω δημοσίως τι είναι αλήθεια.

                                                                               Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

Δούρειος όπως... δρῦς!

Δρῦς είναι η βελανιδιά.

Από την ρίζα της λέξεως αυτής προκύπτουν:

•  οι Δρυάδες και Αμαδρυάδες νύμφες, οι νεράιδες των δασών. 

Δρυάς

• οι Δρυίδες, αρχαίοι Κέλτες.

• οι Δρύοπες, πανάρχαιοι Έλληνες, απόγονοι των Πελασγών (Δρύοψ ονομαζόταν και ένας εκ των υιών του Απόλλωνος).

• ο δρυμός, το δάσος.

• ο δρυοκολάπτης (δρῦς + κολάπτω: σκαλίζω).

Η ίδια ρίζα, όμως, μας δίνει και την λέξη δούρειος (δουράτεος), δηλαδή "ξύλινος". Γι' αυτό ονομάστηκε και Δούρειος ἵππος αυτός του Τρωικού πολέμου, δηλαδή "ξύλινο άλογο".

Δούρειος ίππος

Ένα από τα αρχαία ελληνικά μουσικά όργανα ήταν και η πανδουρίς, την οποία μάλιστα έπαιζαν περισσότερο οι γυναίκες. Η ονομασία της σημαίνει "αυτή που είναι ολόκληρη από ξύλο" (πᾶν + δοῦρας).

Γυναίκα της αρχαίας Ελλάδος που παίζει πανδουρίδα

Από το ίδιο θέμα προκύπτει και η λέξη δόρυ, δηλαδή το "φτιαγμένο από ξύλο".

Αυτός που έφερε το δόρυ και προστάτευε τον βασιλιά στην μάχη γυρνώντας συνεχώς τριγύρω του, ονομαζόταν  δορυφόρος (δόρυ + φέρω). Κατ' επέκταση, ονομάστηκαν έτσι και οι δορυφόροι των πλανητών, καθώς κάνουν την ίδια κίνηση.

Οι δορυφόροι του πλανήτη Δία: Ιώ - Ευρώπη - Γανυμήδης - Καλλιστώ

                                                                                               Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

Κατά τον δαίμονα εαυτού

Η λέξη "δαίμων" έχει με την πάροδο των χρόνων... "δαιμονοποιηθεί", ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται αντιθέτως για μια λέξη με πολύ θετικό εννοιολογικό περιεχόμενο, σχεδόν ιερό θα λέγαμε.

Προκύπτει από το αρχαίο ελληνικό ρήμα "δάω", που σημαίνει "μαθαίνω", "πληροφορούμαι". Από εκεί έχουμε και τις λέξεις "δι-δά-σκω", "δίδαγμα", "διδάσκαλος", "δαήμων": σοφός, αδαής: αυτός που δεν γνωρίζει.

[Δαήμων -> Δαίμων]

Η λέξη "δαίμων" έχει τέσσερις σημασίες: 1) η θεότητα

                                                                     2) η τύχη, η μοίρα, το πεπρωμένο
                                                                     3) ο φύλακας άγγελος

                                                                     4) ο σοφός, ο γνώστης, ο έμπειρος, ο "δαήμων"

Από την ετυμολόγηση και μόνο των λέξεων αναγνωρίζουμε πως... η Ψυχή και η Θεότητα... γνωρίζουν!

(Σύμφωνα με την σωκρατική θεωρία των Ιδεών, η Ψυχή έχει έμφυτη γνώση, καθώς έχει θεαθεί την Αλήθεια των Ιδεών).

"Δαίμων" είναι και το "δαιμόνιο", ως το πνεύμα κάποιου, η τύχη ή η μοίρα του, όπως προαναφέραμε, - γι'αυτό όταν αυτό έχει καλώς (εὖ), τότε είμαι ευ-δαίμων-> ευδαίμων: ευτυχής!

Από ό,τι παρατηρούμε, λοιπόν, ο δαίμων δεν είναι κάποιο στοιχειό με κερατάκια, ουρά και σατανικό βλέμμα, αλλά ό,τι πιο ιερό και αγνό θα μπορούσε να υπάρξει...

Γνωστό είναι και το δαιμόνιον του Σωκράτους, το θεϊκό κομμάτι της ψυχής του, ο προστάτης, φύλακας και καθοδηγητής του, η εσωτερική φωνή που εμπιστευόταν και όριζε ως "θεία έμπνευσή" του. Το δαιμόνιο ήταν πάντοτε αποτρεπτικό και ποτέ προτρεπτικό και τα μηνύματά του αποκωδικοποιούνταν με την ενσυναίσθηση και όχι με τις αισθήσεις. Όλοι μας έχουμε μέσα μας το ιερό μας δαιμόνιο, πόσοι όμως το αφουγκραζόμαστε και το εμπιστευόμαστε, αντί να υποτασσόμεθα στις ψευδαισθήσεις των απατηλών αισθήσεων...;

Στο μνήμα του τραγουδιστή Jim Morrison του θρυλικού συγκροτήματος The Doors αναγράφεται: "ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ". 

               

Το ερώτημα, ωστόσο, υφίσταται...: έζησε σύμφωνα με το αποτρεπτικό δαιμόνιο (που αποτρέπει από όσα δεν είναι ορθά) ή σύμφωνα με τους... δαίμονές του...; Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου, καθώς people are strange...

                             

                                                                                            Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη