Σελίδες

Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2012

Τι σημαίνει..."πυραμίδα";

Η λέξη "πυραμίς" προκύπτει από τις λέξεις "πῦρ" (=φωτιά) + "ἀμίς" (=δοχείο).
(Για την ακρίβεια, ήταν το ουροδοχείο, αλλά κατέληξε να σημαίνει γενικά το δοχείο).

Με την λέξη "πῦρ" ωστόσο, δεν υποδηλώνεται μόνο η φωτιά αλλά και η "ενέργεια".
Άλλωστε και ο Ηράκλειτος, αναφερόμενος στο "πῦρ" ως κοσμογονική αρχή , ένα είδος ενέργειας εννοούσε και όχι την φωτιά όπως την ξέρουμε...

Η ετυμολογία λοιπόν της λέξεως μας δείχνει πως η πυραμίδα είναι "αυτό που δέχεται την ενέργεια".
Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ένας "πυκνωτής" της Γης;
Ίσως...

     
                                                                          Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

Ώρα για...ὀπώρα!

Η "ὥρα" μας δίνει την λέξη "ὡραῖος". Γιατί για να είναι καθετί ωραίο, πρέπει να είναι και στην ώρα του, στην κατάλληλη στιγμή ή εποχή... αλλιώς, δεν είναι ωραίο!
Το φρούτο είναι ωραίο την κατάλληλη "ὥρα" και όχι όταν είναι άγουρο ("ἄωρο") ή όταν είναι παραγινωμένο...
Το φαγητό είναι ωραίο όταν είναι στην ώρα του και όχι όταν δεν έχουμε πεινάσει ακόμη ή όταν είμαστε χορτασμένοι...
Αυτή είναι η ακριβής σημασία της λέξεως "ὡραῖος".

Η "ὥρα" (ἐποχή) υπάρχει μέσα στην λέξη που σημαίνει "φρούτο" στα αρχαία ελληνικά... στην "ὀπώρα". Γιατί το φρούτο, όπως ήδη αναφέραμε, είναι απαραίτητο να είναι στην κατάλληλη εποχή του.



Και ποιά από τις 4 εποχές κρύβει μέσα της την λέξη "ὀπώρα" = φρούτο...; Μα φυσικά το "φθινόπωρον"... γιατί τότε είναι που "φθίνει" (χαλάει, καταστρέφεται, μειώνεται) η "ὀπώρα"!
(φθίνω + ὀπώρα -> φθινόπωρον).
" Ὀπώρα" όμως ονομαζόταν και το τέλος του καλοκαιριού (τέλη Ιουλίου, Αύγουστος και αρχές Σεπτεμβρίου), άρα "φθινόπωρον" ήταν και η περίοδος όπου έφθινε το καλοκαίρι...


                                                                                     Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη


Τερηδόνα

Εξ αιτίας της τερηδόνας καταστρέφονται τα όμορφα δοντάκια μας, όπως γνωρίζουμε...
Τί σημαίνει όμως "τερηδών"; Από πού προέρχεται αυτή η λέξη;

Στα αρχαία ελληνικά, η λέξη "τερηδών" σημαίνει το "σκουλήκι που τρυπάει το ξύλο".

Το ρήμα από το οποίο προκύπτει είναι το "τείρω", το οποίο σημαίνει "φθείρω, καταστρέφω" και αποτελεί σύνθετη λέξη.
Το δεύτερο συνθετικό της είναι το δόντι, ο "ὀδούς" , που στην ιωνική διάλεκτο μας δίνει τον τύπο "ὀδών" (γενική πτώση: τοῦ ὀδόντος).

Έχουμε λοιπόν: τείρω + ὀδών -> τερηδών! Η λέξη Η ΙΔΙΑ είναι αυτή που μας φανερώνει πως είναι "αυτό που καταστρέφει τα δόντια".


Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη