"Επιπόλαιο με λες..."

Επιπόλαιος ονομάζεται ο "επιφανειακός" άνθρωπος, καθώς η αρχαία ελληνική λέξη ἐπιπολή σημαίνει "επιφάνεια" (ἐπί: πάνω σε + πολέω: περιφέρομαι).

Γι' αυτό τα επιφανειακά τραύματα τα ονομάζουμε "τραύματα επιπολής".

Όταν την λέξη την χρησιμοποιούμε σε γενική πτώση (τῆς ἐπιπολῆς) ως επίρρημα σημαίνει "φανερά, σαφώς". Αυτό είναι εύλογο, καθώς ό,τι είναι στην επιφάνεια είναι και φανερό, άρα, και σαφές.

"Επιπολική Γεωμετρία" ονομάζεται και η γεωμετρία που αναφέρεται στην στερεοσκοπική όραση.

"Ἐπιπολαί" είναι, επίσης, το τοπωνύμιο για μια πόλη έξω από τις Συρακούσες, την οποία αναφέρει ο Θουκυδίδης και η οποία φαίνεται να είναι πράγματι στην επιφάνεια, δηλαδή πάνω από τις άλλες πόλεις.

                                                                Ἐπιπολαί

Η Επιπολή, τέλος, ήταν η μόνη γυναίκα που έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο ντυμένη ως άντρας. Για την πράξη της αυτή λιθοβολήθηκε όταν την κατάλαβαν... Ἰσως το όνομά της φανερώνει την... επιπολαιότητά της... ή απλά το γεγονός ότι έγινε...φανερή κάποια στιγμή (ἐπιπολῆς). Ως γνωστόν, τα αρχαία ελληνικά ονόματα δεν εδίδοντο τυχαία, αλλά αντιθέτως προσδιόριζαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ατόμου.

Ο επιπόλαιος άνθρωπος, επομένως, μπορεί να είναι... επιφανειακός... αλλά είναι και... φανερός και σαφής... Γιατί, ως γνωστόν, τα πάντα έχουν δύο όψεις.

                                         Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη

Ετυμολογία της... ετυμολογίας!

"Ἐτεός" είναι ο αληθής, ο γνήσιος.

Οι πρόγονοί μας όταν ήθελαν να πουν "αλήθεια (είναι);" έλεγαν "ἐτεόν (ἐστί);"

"Ετεόκρητες" ονομαζόντουσαν οι αληθινοί, οι γνήσιοι, οι ιθαγενείς και αυτόχθονες αρχαίοι Κρήτες.

"Ἐτάζω" σημαίνει "δοκιμάζω, ερευνώ, εξετάζω" (οδεύω, δηλαδή, προς την αλήθεια). Άλλωστε, "εξετάζω" = ἐξ + ἐτάζω.

"Ἔτυμος" είναι ο αληθής, ο γνήσιος και "ἔτυμον" το αληθές.

"Ετυμολογία", λοιπόν, είναι ο λόγος περί του ετύμου. Η ετυμολογία μας αποκαλύπτει τα αληθή γνωρίσματα και χαρακτηριστικά των πραγμάτων, των ιδεών και των ονομάτων. 

Το ζήτημα της ετυμολογίας και της ορθότητος των ονομάτων εξ-ετάζουν ο Σωκράτης, ο Κρατύλος και ο Ερμογένης στο έργο του Πλάτωνος "Κρατύλος".

Σήμερα χρησιμοποιούμε και την λέξη "ετυμηγορία" = ἔτυμος + ἀγορεύω: ομιλώ δημοσίως -> λέω δημοσίως τι είναι αλήθεια.

                                                                               Ελένη Ωρείθυια Κουλιζάκη